12 mei 2023

‘Zonder grote klappen realiseren we onze energietransitie niet’

Auteur: Solar Magazine

PowerField: op weg naar virtuele groene powerplant

PowerField behoort tot de topontwikkelaars in de Nederlandse zonne-energiesector. Het bedrijf ontwikkelde reeds 1.000 megawattpiek aan zonneparken. De toekomst staat in het teken van verdere versnelling; op korte termijn komt er nog eens 300 tot 500 megawattpiek bij. De ambities zijn echter groter. Het bedrijf bouwt een energiesysteem waarin zonneparken, batterijen en laadstations voor elektrische auto’s slim samenwerken. Ivo van Dam: ‘We streven naar schaalvergroting op alle fronten.’

Met meer dan 15 jaar ervaring in de engineering en realisatie van zonneparken op zijn conto, onder andere als hoofd techniek en projecten zon bij Vattenfall, stapte Ivo van Dam in 2020 over naar PowerField om daar aan de slag te gaan als CTO. Dat bedrijf maakte het jaar daarvoor een omslag. Tot dan toe realiseerde het zonneparken om die daarna te verkopen aan investeerders. Zo werd geld opgehaald om de volgende projecten mogelijk te maken. De toekomst ligt echter in het in eigen hand houden van de assets; develop to own and optimize.

Hoger risico

‘Wat wij doen is ontzettend kapitaalintensief’, aldus Van Dam. ‘De afgelopen jaren nam de druk wat dat betreft toe. Er is gewoonweg meer kapitaal nodig om een zonnepark te bouwen. De CAPEX steeg fors, net als de rentes. Als je succesvol wil zijn in Nederland dan moet je het goed doen over de hele waardeketen. Naast zonneparken realiseren we tevens batterijen en laadpunten voor elektrische auto’s met onze dochteronderneming PowerGo. Ook daarin willen we versnellen. Om dat waar te maken stelden we onlangs een half miljard euro aan kapitaal voor gestructureerd eigen vermogen en portefeuillefinanciering veilig bij het Amerikaanse investeringsfonds EIG en de Duitse Landesbank Baden-Württemberg.’

Grote klappen

Vorig jaar luidden diverse grote Nederlandse ontwikkelaars van zonnevelden de noodklok; projecten komen steeds lastiger van de grond door fors gestegen kosten, strengere eisen en toegenomen complexiteit. Daarnaast maakt het gebrek aan netcapaciteit op vele plekken aansluiting lastig of onmogelijk. Hoe ziet Van Dam de huidige markt? Hij noemt die uitdagend, maar is ook positief. ‘Je kunt alles wel kapot redeneren, maar volop blijven inzetten op alle hernieuwbare energievormen, kleinschalig en grootschalig, is een noodzaak. Het moet en het kan. Zonder grote klappen realiseren we onze energietransitie niet en opslag is daarin een belangrijke factor.’

Ivo van Dam - CTO PowerField

Ivo van Dam: CTO PowerField

Eigen verantwoordelijkheid

PowerField kondigde in februari aan dit jaar de eerste batterijen te plaatsen, bij Zonnepark De Dreef in Valthermond (12 megawattuur) en Zonnepark Wanneperveen (52 megawattuur). Dat laatste behoort tot een van de grootste batterijopslagsystemen van Nederland. Beiden worden ingezet voor het opslaan van zonne-energie tijdens piekproductie. Hiermee neemt PowerField eigen verantwoordelijkheid voor een optimale benutting van de beschikbare netcapaciteit, stelt Ivo van Dam. Hij geeft ook toe dat het spannende trajecten zijn. ‘Ieder project is specifiek. Met een batterij kun je een voorspelbaar energieprofiel creëren en daarmee tegemoetkomen aan de behoefte van een netbeheerder, maar je moet natuurlijk wel zorgen dat het niet invreet op de businesscase. Koppeling van de SDE++ voor zonne-energie met energieopslag is daarom logisch en gewenst. Tegelijkertijd: ook dit is een kwestie van economy of scale. En iedereen is er mee bezig; de markt voor grote batterijen zal snel volwassen worden.’

Perceptie is werkelijkheid

Wie het over de realisatie van zonneparken heeft, heeft het al snel over maatschappelijk draagvlak. Grote vlaktes met zonnepanelen kunnen niet rekenen op de populariteitsprijs van het grote publiek, met name vanwege hun ruimtelijke impact. Daarnaast speelt de discussie over het opofferen van goed boerenland voor zonneparken; het verzekeren van onze voedselvoorziening is tevens belangrijk. ‘Perceptie is werkelijkheid’, zegt Van Dam. ‘Voor mij is het relatief simpel. We moeten alle daken volleggen met zonnepanelen. Dit zal niet voldoende zijn waardoor er gewoonweg nog veel zon op land nodig is om onze klimaatdoelen waar te maken. Dat is gewoon een onmiskenbaar feit. Vanuit het oogpunt van netcapaciteit en verrommeling van landschappen is het logisch om ontwikkelingen te bundelen, in plaats van een projectje hier een projectje daar.’

Boer Burger Beweging

PowerField zet bij zijn zonne-energieprojecten onder andere in op participatie van de omgeving, een optimale landschappelijke inpassing en meer waarde dan enkel de opwek van zonnestroom. Een opvallend initiatief dat het bedrijf al in mei 2020 lanceerde, lang voordat de stikstofdiscussie oververhit raakte en de Boer Burger Beweging een provinciale politieke kracht van formaat werd, is het programma Zon voor Vee met als idee: geen melkveebedrijf hoeft te verdwijnen, ook niet bij Natura2000-gebieden. De oplossing is de realisatie van kleine hoogwaardige zonneparken op boerenland waardoor de veestapel kan worden gereduceerd maar inkomsten kunnen worden behouden.

Gedwongen uitkoop

Van Dam: ‘Zo kan een bedrijf met 100 koeien met behulp van een zonneweide van 5 hectare tot 70 stuks melkvee inkrimpen en dat zonder in te leveren op de verdiensten. Dat levert minimaal 25 tot 30 procent vermindering van de stikstofuitstoot op. Om dat waar te maken moet dat natuurlijk wel zijn toegestaan, en onder andere de vergunningverlening daarop worden afgestemd. Ons programma Zon voor Vee begint nu – en dat had best wel wat voeten in de aarde – tractie te krijgen bij diverse provincies en gemeenten. Dat is mooi. Je politiek blindstaren op gedwongen uitkoop en bedrijfsverplaatsing werkt contraproductief, dat is inmiddels wel bewezen. Zonne-energie kan in veel gevallen de oplossing zijn, en wij willen daar onze bijdrage aan leveren.’

Alle fronten

Naast de realisatie van zonneparken en batterijen richt PowerField zich op het realiseren van (snel)laadinfrastructuur voor elektrische auto’s, zowel openbare laadpalen als zakelijke laadstations (fleet charging). Die wordt gevoed door zonneparken. Deze activiteit is ondergebracht in het bedrijf PowerGo. Dat is inmiddels actief in 7 landen en installeerde onder andere al 650 laadpunten. Partners in Nederland en België zijn onder ander Jumbo, HelloFresh en Basic-Fit. De ambitie is uitgroeien tot één van Europa’s grootste Charge Point Operators. ‘Hiermee combineert PowerField dus de opwek, opslag en afname van groene stroom’, aldus Van Dam. ‘Daarbij zetten we volop in op schaalvergroting op alle fronten. Hiermee werken we aan onze droom: het creëren van een Virtual Power Plant waarbij al die elementen van ons toekomstige duurzame energiesysteem met elkaar worden verbonden en slim samenwerken, bijvoorbeeld in het kader van het versnellen van de energietransitie en het garanderen van een stabiel stroomnet.’

Bron: Solar Magazine, editie mei 2023